Het Bachkoor Brabant wordt bij de uitvoeringen meestal begeleid door een barokorkest zoals Florilegium Musicum en Accademia Amsterdam. Ook bij de uitvoering van de Maria Vespers van Monteverdi zal dat het geval zijn.

De samenstelling van een barokorkest wijkt af van die van een symfonieorkest. Instrumenten in het barokorkest zijn bijvoorbeeld de barokviool, viola da gamba, violone, theorbe, orgelpositief, dulciaan, cornetto en baroktrombones. De stemming van het barokorkest is meestal een halve toon lager.

Wat is nu het verschil tussen de instrumenten van een barokorkest dat het Bachkoor Brabant begeleidt ten opzichte van die in een symfonieorkest? Hierbij enkele voorbeelden.

De barokviool heeft geen kin- en schoudersteun. Violisten gebruiken wel vaak een schouderkussentje. De snaren van de viool worden gemaakt van schapendarmen. De hals van de viool is wat korter dan bij de moderne instrumenten. Ook staat deze in een andere hoek op de klankkast.

De viola da gamba heeft vijf tot zeven snaren. Uit deze gamba heeft zich de cello ontwikkeld. De gamba wordt onderhands gestreken (met de hand onder de stok), de cello bovenhands. De stemming van de gamba is aan te passen, die van de cello ligt vast. Er zijn nog meer details die verschillen ten opzichte van de cello, bijvoorbeeld de vorm van de klankgaten. De klank van de gamba is wat zachter en milder dan die van de cello.

De theorbe is een snaarinstrument uit de luitenfamilie. Een theorbe heeft zes gewone snaren en acht bassnaren die getokkeld worden. Deze acht bassnaren zijn op een aparte, extra lange hals geplaatst.

De dulciaan is de voorloper van de fagot, een blaasinstrument met een dubbel riet. Het instrument is gemaakt uit één stuk hout en bestaat uit conische buizen in een gebogen U vorm. Dulcianen worden vaak gemaakt van esdoornhout, ook zijn er instrumenten die gemaakt zijn van vruchtbomen (peer of appel).  Dulcianen kunnen verschillen in stemming en omvang, in het barokorkest is het een basinstrument.

De cornetto is een kleine kromhoorn. Het is dus een blaasinstrument. Het wordt op dezelfde manier als een trompet aangeblazen en heeft zes vingergaten en een duimgat. In de baroktijd kon men op een cornetto virtuozer spelen dan op een trompet, daarom werden die toen regelmatiger toegepast.

Baroktrombones werden gebruikt van de 16^e tot in de 19^e eeuw. De huidige trombone is ervan afgeleid. De baroktrombone is gemaakt van dunner messing dan de moderne trombone. De tonen van de (barok)trombone veranderen door de buizen te verschuiven.

Tekst: Esther van der Ham

 

Maria Vespers
Vespro della Beata Vergine (1610)
Claudio Monteverdi

Vrijdag 18 december 2015, 20.00 uur

Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk
Kerkplein 2, Breda

Bachkoor Brabant

Barokorkest Florilegium Musicum

Solisten:
Deborah Cachet – sopraan
Kerlijne Van Nevel – sopraan
Lior Leibovici – tenor
Sebastian Brouwer – tenor
Robert-Jan Agricola – bas
Erik Van Nevel – bas

Gregoriaanse gezangen door Cantores Sancti Gregorii onder leiding van Jan Janovcik.

Dirigent: Geert van den Dungen

Entreeprijs, inclusief programmaboekje en consumptie:
– eerste rang / middenschip: € 25,00 en
– tweede rang / zijbeuken: € 20,00.